Wielki Czwartek to dla katolików początek Triduum Paschalnego na pamiątkę Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. To ruchome święto, przypadające zawsze trzy dni przed Niedzielą Wielkanocną.
Obrzędy Wielkiego Czwartku
W godzinach porannych w katedrze odprawiana jest przez biskupa i koncelebrowana przez kapłanów danej djecezji uroczysta Msza Krzyżma Świętego. Podczas uroczystości dokonywane jest m.in. poświęcenie olejów używanych do namaszczenia chorych, które zabierane są następnie do poszczególnych parafii.
Wieczorem w Wielki Czwartek we wszystkich parafiach odprawiana jest uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Pachalne. Sprawowana jest na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, podczas której Jezus Chrystus ustanowił w obecności swoich apostołów sakrament Eucharystii oraz sakrament Kapłaństwa. W trakcie mszy śpiewany jest hymn „Chwała na wysokości“, któremu towarzyszy bicie wszystkich dzwonów i gongów w kościele. Po jego zakończeniu, aż do mszy Wigilii Paschalnej odprawianej w Wielką Sobotę wieczorem, zamiast stalowych gongów i dzwonów stosowane są drewniane kołatki. Na zakończenie mszy Najświętszy Sakrament przenoszony jest do kaplicy symbolizującej więzienie, do którego wtrącony został Chrystus po Ostatniej Wieczerzy.
Wielki Czwartek to święto wszystkich kapłanów. Jest to dzień, w którym bardziej niż każdego innego dnia w roku mamy okazję uświadomić sobie, jak wiele kapłanom zawdzięczamy. Św. Jan Maria Vianney napisał:
„Gdybyśmy nie mieli sakramentu Kapłaństwa, nie mielibyśmy Pana. Kto Go umieścił w tabernakulum? Kapłan. Kto przyjął naszą duszę u początku jej życia? Kapłan. Kto ją żywi, by dać jej siłę na wędrówkę? Kapłan. Kto ją przygotuje na spotkanie z Bogiem, obmywając ją po raz ostatni we krwi Jezusa Chrystusa? Kapłan, ciągle kapłan. A gdy dusza będzie umierała, kto ją ożywi, kto jej udzieli ciszy i pokoju? I tu kapłan. Nie można sobie przypomnieć ani jednego dobrodziejstwa Boga bez spotkania obok tego wspomnienia obrazu kapłana.”
„Gdybyśmy nie mieli sakramentu Kapłaństwa, nie mielibyśmy Pana. Kto Go umieścił w tabernakulum? Kapłan. Kto przyjął naszą duszę u początku jej życia? Kapłan. Kto ją żywi, by dać jej siłę na wędrówkę? Kapłan. Kto ją przygotuje na spotkanie z Bogiem, obmywając ją po raz ostatni we krwi Jezusa Chrystusa? Kapłan, ciągle kapłan. A gdy dusza będzie umierała, kto ją ożywi, kto jej udzieli ciszy i pokoju? I tu kapłan. Nie można sobie przypomnieć ani jednego dobrodziejstwa Boga bez spotkania obok tego wspomnienia obrazu kapłana.”
Drodzy Kapłani
Pragniemy, w tak ważnym dniu ustanowienia Sakramentu Kapłaństwa, złożyć Wam najserdeczniejsze życzenia i podziękowanie za Waszą obecność. Życzymy Bożej radości, aby towarzyszyła Wam w każdym dniu kapłańskiej posługi, wielu życzliwych serc ludzkich gotowych przyjść z pomocą w głoszeniu Dobrej Nowiny, dużo sił w pokonywaniu ludzkich słabości i przeszkód życiowych, ogromu łask Bożych oraz Opieki Matki Bożej. Niech Duch Święty nie opuszcza Waszych serc, a Boski Zbawiciel prowadzi po pięknej, choć niełatwej drodze powołania dla ludu Pana.
WIELKI PIĄTEK
Wielki Piątek jest dniem upamiętniającym ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa - tego dnia chrześcijanie przypominają sobie to niezwykle istotne wydarzenie. Bowiem jedna z prawd wiary mówi, że przez krzyż i zmartwychwstanie Chrystus odkupił świat i człowieka.
Chrystus, niosąc krzyż na górę Kalwarię, a następnie konając na nim, otworzył nam bramy raju. Czyli przywrócił nam możliwość osiągnięcia życia wiecznego. Ta możliwość była zaprzepaszczona przez pierwszy grzech człowieka. Zatem śmierć na krzyżu odblokowała bramy, ale "klamkę" każdy musi nacisnąć samodzielnie. Chrystus nas odkupił, ale zbawić musimy się sami. Choć oczywiście z jego pomocą. Tzn. On daje nam łaskę, ale to musi być nasz świadomy, dobrowolny akt.
Czasem pada pytanie: A gdyby Chrystus nie przyjął krzyża? Wówczas nie bylibyśmy zbawieni.
Wielki Piątek jest jedynym dniem w kalendarzu liturgicznym, w którym nie są sprawowane msze święte. Jest to też jedyny dzień w roku, kiedy przyklękamy przed krzyżem. W innych dniach przyklękamy przed Chrystusem w Najświętszym Sakramencie.
Ale dziś przyklękamy właśnie przed krzyżem, aby podkreślić rangę śmierci Chrystusa. Wszystkie nasze myśli i zachowania mają być ukierunkowane na krzyż. Krzyż jest znakiem zbawienia.
Kiedy umarł Jezus?
Dokładna data ukrzyżowania Jezusa nie jest znana. Według Łukasza, Mateusza i Marka Jezusa ukrzyżowano w pierwszym dniu po święcie Paschy, według Jana, świadka zdarzenia: w dniu święta Paschy. Karę wykonano pośpiesznie, pod Jerozolimą, na miejscu straceń zwanym Golgotą.
Historyk Józef Flawiusz napisał, że Piłat, zdając pisemną relację o okolicznościach śmierci Nazarejczyka, wspomniał o tym, że po egzekucji tarcza Księżyca stała się miedziana, jakby pokryła się krwią. Odpowiada to opisowi zaćmienia Księżyca, które według dzisiejszych symulacji komputerowych miało miejsce 3 kwietnia 33 roku n.e. Taka mogła więc być data dzienna wykonania wyroku na buntowniku przeciw władzy Rzymu, który śmiał mienić się Synem Bożym: wydarzenia, które wywarło wielki wpływ na historię świata.
Ukoronowanie cierniem
Po biczowaniu żołnierze pośród kpin i śmiechów ukoronowali Jezusa koroną cierniową, nawiązując do popularnej w tamtych czasach gry w króla, polegającej na tym, że przegrany musiał założyć koronę i znosić kpiny. Skoro sam nazywał siebie królem, miał się nim teraz poczuć. O grze w króla z czasów Chrystusa wiadomo od 1932 roku, kiedy odkryto jej (przypominający grę w klasy) schemat wyryty w ruinach fortecy Antonia, wznoszącej się niegdyś obok Świątyni Jerozolimskiej.
Dzisiaj pielgrzymi mijają rysunek z czasów Jezusa, podążając Drogą Krzyżową. Plotąc koronę cierniową, a raczej cierniową czapę dla skazańca, żołnierze mieli do dyspozycji około 200 gatunków ciernistych drzew i krzewów rosnących na terenie Izraela i Palestyny.
Nauka uważa za bardzo prawdopodobne wykorzystanie w tym celu trzciny, a konkretnie situ Juncus balticus, z którego zrobiono obręcz, a także kolczastych pędów Sarcopoterium spinosum, rośliny pospolicie występującej w Palestynie.
50 razów biczem
Jezus zgodnie z wyrokiem został przed ukrzyżowaniem ubiczowany. Wyrok wykonano rzymskim biczem flagrum taxillatum, który Horacy nazywał horribile flagellum - potwornym biczem.
Narzędzie o krótkiej rączce z rzemieniami, na końcach których w odstępach 3 cm nanizane były kulki z ołowiu i kostek pacierzowych owcy, cięło skórę, zostawiając niewielkie, ale głębokie rany w kształcie przecinków. Przed biczowaniem skazańca pochylono i przywiązywano za ręce do niskiego słupka.
Zgodnie z tym, co nakazywało prawo rzymskie, Jezusa uderzono biczem 50 razy. Ubiczowanie przed ukrzyżowaniem miało być aktem miłosierdzia, skracającym późniejsze konanie na krzyżu. Bito po gołych plecach, nogach i rękach. Ale wiotkie rzemienie z okrutnym świstem trafiały również w przednią część ciała: klatkę piersiową, brzuch i uda.
Ciężka belka
Skazani na ukrzyżowanie dźwigali na miejsce kaźni patibulum: poprzeczną belkę krzyża, mającą ponad 180 cm długości i ważącą ok. 50 kg.
Konanie na krzyżu
W drodze na Golgotę Jezus był ubrany, co nie było zwyczajną praktyką. Skazańcy zazwyczaj mieli tylko opaskę na biodrach. Na miejscu nadgarstki Jezusa przybito do patibulum w miejscu, gdzie przebiega szczelina Destota, w której znajduje się nerw pośrodkowy. Skutkiem drażnienia nerwu jest potworny ból.
Stopy Jezusa, ułożone po bokach pionowego słupa, przybito jednym potężnym gwoździem. Dopóki ukrzyżowanemu starczało sił, podciągał się na gwoździach wbitych w nadgarstki, jednocześnie napierając ciężarem na gwóźdź wbity w stopy. Była to bezwiedna, odruchowa walka o życie, zapobiegająca uduszeniu.
Walczący o życie człowiek charczał i z trudem łapał powietrze. Po blisko trzech godzinach ubiczowany Jezus nieuchronnie tracił siły. Podciągał się coraz mozolniej i coraz rzadziej, w końcu stracił przytomność. Ograniczenie przepływu krwi wywołało przyspieszenie rytmu serca i wzrost ciśnienia. Serce zatrzymało się w momencie rozkurczu. Krew nie wpłynęła już do tętnic, przez co rozsadziła osierdzie. Tę szybką śmierć poprzedziło konanie trwające blisko 3 godziny.
Wyrok przez ukrzyżowanie
Karę śmierci przez ukrzyżowanie wprowadzono niedługo przed narodzinami Jezusa. Nie zachowały się jednak żadne opisy techniki krzyżowania pochodzące z jego czasów. Okrucieństwo tej metody traktowano jak tabu, pisano więc o niej niechętnie i pobieżnie.
Nieco światła na sposób krzyżowania rzuciły badania szkieletu z grobowca z I w. p.n.e. odkrytego w 1968 roku niedaleko Jerozolimy. Obrażenia kości wskazywały, że poprzeczna belka krzyża była umieszczona na nagim karku ofiary. Ramiona (prawdopodobnie inaczej niż u Jezusa) były wyłamane i przywiązane z tyłu belki, a stopy przybite jednym gwoździem z obu stron głównego słupa.
WIELKA SOBOTA
W Wielką Sobotę przez cały dzień Kościół przeżywa żałobę po śmierci Jezusa na krzyżu. Najświętszy Sakrament wystawiony jest w Grobie Pańskim, gdzie mogą go adorować wierni, którzy przychodzą do kościoła ze święconką. Do wieczora panuje atmosfera zadumy, smutku i żałoby.
Po zmroku w kościołach sprawowana jest Wigilia Paschalna. Zgodnie z żydowską tradycją, po zmroku zaczyna się nowy dzień, dlatego ta eucharystia należy juz do obchodów Niedzieli Wielkanocnej. Uznaje się więc, że w Wielką Sobotę w Kościele nie odprawia się mszy św.
Wigilia Paschalna to najważniejsza i najbardziej uroczysta eucharystia w roku liturgicznym. Ma niezwykle rozbudowaną formę i głęboką symbolikę.
Liturgia rozpoczyna się od poświęcenia ognia i paschału, na którym jest krzyż, litery greckiego alfabetu: alfa i omega oraz aktualny rok. Zapalony paschał wnosi się do ciemnego kościoła. Po drodze kapłan niosący świecę trzykrotnie śpiewa: Światło Chrystusa!, na co wierni odpowiadają: Bogu niech będą dzięki. Potem w kościele zapala się światło.
Następnie zostaje odśpiewane specjalne Orędzie Paschalne, po czym zaczyna się bardzo rozbudowana Liturgia Słowa.
Lekcjonarz przewiduje 8 czytań i Ewangelię, ale wymagane jest odczytanie co najmniej 3 z nich. Czytania przeplatane są psalmami i po każdym następuje modlitwa.
Kolejną częścią Wigili Pachalnej jest Liturgia Chrzcielna. Odśpiewana zostaje litania do Wszystkich Świętych, potem ma miejsce błogosławieństwo wody i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.
Ostatnią częścią uroczystej mszy św. jest liturgia Eucharystyczna, kiedy wierni przystępują do komunii św.
Na zakończenie Wigili Paschalnej kapłan odśpiewuje uroczyste błogosławieństwo.
W niektórych kościołach po liturgii następuje procesja rezurekcyjna. Zazwyczaj odbywa się ona jednak o świcie w Niedzielę Wielkanocną przed pierwszą mszą św. Jej symboliką jest niesienie światu radosnej nowiny o zmartwychwstaniu Chrystusa.
W Wielką Sobotę przez cały dzień Kościół przeżywa żałobę po śmierci Jezusa na krzyżu. Najświętszy Sakrament wystawiony jest w Grobie Pańskim, gdzie mogą go adorować wierni, którzy przychodzą do kościoła ze święconką. Do wieczora panuje atmosfera zadumy, smutku i żałoby.
Po zmroku w kościołach sprawowana jest Wigilia Paschalna. Zgodnie z żydowską tradycją, po zmroku zaczyna się nowy dzień, dlatego ta eucharystia należy juz do obchodów Niedzieli Wielkanocnej. Uznaje się więc, że w Wielką Sobotę w Kościele nie odprawia się mszy św.
Wigilia Paschalna to najważniejsza i najbardziej uroczysta eucharystia w roku liturgicznym. Ma niezwykle rozbudowaną formę i głęboką symbolikę.
Liturgia rozpoczyna się od poświęcenia ognia i paschału, na którym jest krzyż, litery greckiego alfabetu: alfa i omega oraz aktualny rok. Zapalony paschał wnosi się do ciemnego kościoła. Po drodze kapłan niosący świecę trzykrotnie śpiewa: Światło Chrystusa!, na co wierni odpowiadają: Bogu niech będą dzięki. Potem w kościele zapala się światło.
Następnie zostaje odśpiewane specjalne Orędzie Paschalne, po czym zaczyna się bardzo rozbudowana Liturgia Słowa.
Lekcjonarz przewiduje 8 czytań i Ewangelię, ale wymagane jest odczytanie co najmniej 3 z nich. Czytania przeplatane są psalmami i po każdym następuje modlitwa.
Kolejną częścią Wigili Pachalnej jest Liturgia Chrzcielna. Odśpiewana zostaje litania do Wszystkich Świętych, potem ma miejsce błogosławieństwo wody i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.
Ostatnią częścią uroczystej mszy św. jest liturgia Eucharystyczna, kiedy wierni przystępują do komunii św.
Na zakończenie Wigili Paschalnej kapłan odśpiewuje uroczyste błogosławieństwo.
W niektórych kościołach po liturgii następuje procesja rezurekcyjna. Zazwyczaj odbywa się ona jednak o świcie w Niedzielę Wielkanocną przed pierwszą mszą św. Jej symboliką jest niesienie światu radosnej nowiny o zmartwychwstaniu Chrystusa.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz